2020 Müasir dünya koronavirusla bir döyüşlə başladı. Çindən qaynaqlanan indiyə qədər bilinməyən bu yoluxucu xəstəlik Yer üzündə demək olar ki, bütün qitələrə yayılmışdır. 30 Yanvar 2020-ci il tarixində Dünya Səhiyyə Təşkilatı koronavirusu qlobal bir təhlükə hesab etdi və 11 Martı pandemiya elan etdi.
Gürcüstanda təsdiqlənən ilk hadisədən düz bir ay sonra, martın 23-də Bolnisi Bələdiyyəsində ilk KOVİD yoluxmuş şəxs təsdiqləndi. Çətin epidemioloji risk səbəbindən Bolnisi bağlandı, nəzarət nöqtələri quruldu, qida, aptek şəbəkələri və kritik infrastruktur xaricində bütün müəssisələr bağlandı.
Bolnisi bələdiyyəsi olduqca çətin problemlərlə qarşılaşdı, əhalinin ehtiyaclarını öyrənmək üçün 24 saat təcili yardım mərkəzi quruldu, bütün cəmiyyət çox çətin günləri, ayları keçdi, ancaq pandemiya hələ bitməyib. Bir il sonra Bolnisidə epidemiya vəziyyəti necədir. Bolnisi bələdiyyəsinin xalq səhiyyəsinin rəhbəri Maka Mamardaşvili, Bolnisi qəzeti ilə pandemiyanın ildönümünü xülasə edir.
Salam Maka xanım, pandemiyanın başlamasından təxminən bir il keçdi, xahiş edirəm görünməz düşmənlə qorxu və stresdə mübarizə aparmaq məcburiyyətində olduğunuz dövrü xatırlayın, 24 saat, bu gün bu baxımdan nələr dəyişdi, keçmişə nəzər salsaq, ilk dalğadan bu günə qədər hansı statistikalar var?
– Gürcüstanda ilk Kovid-19 hadisəsi 26 fevral 2020-ci ildə təsdiqləndi, bu infeksiya ilə mübarizə apardığımızdan bir il keçdi. Bolnisidə isə ilk hadisə 23 Martda Naxiduri kəndində bildirildi və bu bizim üçün böyük bir çətinlik oldu. Epidemioloji müayinəyə gedəndə narahat olmamalı olduğumuzu və infeksiyaya nəzarət tədbirlərinə ciddi əməl etməli olduğumuzu bildik, eləcədə bir-birimizə də nəzarət etməliydik, daha sonra birinin ardınca ikincisi, üçüncüsü gəldi və müxtəlif ərazi vahidlərində Kovid virusuna yoluxmuş xəstələr aşkarlandı. O vaxtkı mövcud tövsiyə ilə epidemiyaya nəzarət etmək üçün kəndlər təcrid edildi və da təcrid olunmuş kəndlərdə işləmək lazım gəldi, bu da həm bizim üçün, həm də bizimlə 24 saat işləyənlər üçün olduqca çətin və riskli idi. Nəhayət, ilk mərhələdə Bolnisi-də 195 yoluxmuş şəxs qeydiyyata alındı, bunlardan 191-i sağaldı və 1-i tibb işçisi olmaqla 4 nəfər həyatını itirdi. Birinci dalğadan sonra bir ara verdik, iyun ayından sonra Bolnisidə yoluxmuş ilk kovid sentyabrın sonunda aşkarlandı və gündə 50-80 covidə yoluxması ilə nəticələnən fəlakətli bir artım qeydə alındı, nəticədə ikinci dalğa zamanı 2125 təsdiqlənmiş covid hadisəsi var idi ki, bunlardan 34-ü dünyasını dəyişdi, 3-ü müalicə alır, 2088 nəfər isə sağaldı.
Bolnisidə covid infeksiyasının tam statistikasına gəldikdə, ümumilikdə 2320 kovid hadisəsi təsdiqləndi, 3 nəfər müalicə alır, 38 nəfər dünyasını dəyişdi – 2279 nəfər isə sağaldı;
– Tövsiyələrin yumşalmasına paralel olaraq, bu gün Bolnisidə epidemioloji inkişaf necədir?
-Bu gün Bolnisidə bütün məhdudiyyətlərin tədricən götürülməsi fonunda davamlı olması lazım olan mütləq bir pozitiv vəziyyət var. Biz də artıq təhsiı prosesi fiziki mühitdə davam edir. Təhsil prosesi 1 Fevralda başladı, müəllimlərin 20% PSR testindən keçdi və 80 sürətli antigen testindən. Boniss daxilində artıq 2 test mərhələsi keçirildi, nəticə olaraq heç bir hadisə aşkar edilmədi. Mövcud tövsiyələrə görə müəllimlər 14 gündə bir dəfə testdən keçirilir. Uşaq bağçaları da martın 1-dən fəaliyyətə başlayacaq. Qeyd etmək istərdim ki, fevral ayında 2399 sürətli antigen testi və 274 PSR testi daxil olmaqla ümumilikdə 3173 kovid testi keçirilmişdir. 774 şəxsin PSR testi nəticəsində 27 yoluxma hadisəsi təsdiqləndi, son təsdiqlənmiş infeksiya hadisələrinin mənbəyinin Bolnisinin özü ilə əlaqəli olmadığı və əsasən Tbilisidən gətirildiyi nəzərə alınmalıdır.
-Hələ də övladlarını məktəbə və bağçaya göndərib-göndərməməyi düşünən valideynlərə hansı təsəlliverici mesaj göndərərdiniz, bu müəssisələrdə sağlamlıqları nə dərəcədə təhlükəsizdir?
– Məktəbəqədər və təhsil müəssisələrinin müvafiq tövsiyələri var və bunlara tam riayət etməklə işləməlidirlər və belə də olur, ancaq uşaqlara həm evdə, həm də məktəbdə tez-tez xatırlatmaq və hər kəsin yerinə yetirməli olduğu tövsiyələrə nəzarət etmək mütləq vacibdir.
– Üçüncü dalğanı gözləyirsiniz?
-Məhdudiyyətlərin ləğvi ilə, lakin ikinci dalğa kimi geniş miqyaslı olmayacaq, düşünürəm ki, hadisələrdə artım olacaq.
-Semptomlar aşkarlandıqda harada test edə bilərik?
-Semptomlar halında Bolnisi Xalq Sağlamlığı Mərkəzində, Bolnisi Mərkəzi Klinikasında müayinədən keçə bilərsiniz və artq Ltd Triomed-də mümkündür.
Onu da qeyd etmək istərdim ki, Covid üzərində sürətli antigen testi almaq istəyən hər hansı bir əlamətinin olub-olmamasından asılı olmayaraq yuxarıdakı qurumlarla əlaqə qurub testdən keçə bilər.
-Və məbləği ödəməli olacağıq?
-Dövlət proqramı çərçivəsində covid testi pulsuzdur. Öz məqsədləri üçün PSR testinə ehtiyac duyan, məsələn başqa bir ölkəyə səyahət etmək və s şəxslərdən başqa.
– Cəmiyyətə nə məsləhət verərdiniz, necə qoruyaq özümüzü bu sağalmaz xəstəlikdən?
– Yenə də özünümüdafiə vasitəsi maska, məsafə və əl gigiyenasıdır;
Özünüzü pis hiss edirsinizsə, ailə həkiminizlə əlaqə saxlayın və onun tövsiyəsi ilə Covid testindən keçin bu xəstəliyi atlatmaq üçün.
Ölkənin covid peyvəndini gözlədiyini bilirik.
-Maraqlı bir söhbət üçün təşəkkür edirəm, can sağlığı diləyirəm!
